Zioła towarzyszą człowiekowi od lat. Przez stulecia stanowiły naturalną aptekę lecząc wszelkie dolegliwości i schorzenia. Były i są nadal niezbędnym elementem w naszej kuchni, nadając potrawom specyficzny smak, aromat i wygląd. Dzisiaj nie wyobrażamy sobie gotowania bez ziół. I coraz bardziej wracamy do korzeni, doceniając te świeżo zerwane z naszych ogródków czy doniczek.
Własne uprawy – jakie warunki zapewnić ziołom?
Ziemia do naszych ziół powinna być żyzna, a miejsce słoneczne. Należy jednak pamiętać, że są i takie zioła, które najlepiej czują się w półcieniu. Rośliny te lubią rosnąć w miejscach ciepłych i nierzadko osłoniętych od działania silnego wiatru. Przez pierwszy okres od zasiania, musimy obficie podlewać nasz ziołowy ogródek, by rośliny mogły wschodzić. W celu lepszego i szybszego wzrostu naszych ziół, możemy co około 10 dni dokarmiać nasze rośliny. Powinniśmy robić to przede wszystkim nawozami roślinnymi i unikać chemii w uprawie, ze względu na to, że w niedługim okresie będziemy je spożywać. Ponadto regularnie usuwamy pojawiające się chwasty. Dla początkujących ogrodników mogą one się mylić z naszymi ziołami, dlatego warto jest korzystać z atlasów czy książek.
Zioła można również z powodzeniem uprawiać w doniczkach w naszych domach. Zioła wymagają tylko minimalnej pielęgnacji, zazwyczaj nie atakują ich choroby i szkodniki, a plon można zbierać przez całe lato. Należy pamiętać jedynie o stałym podlewaniu. Rośliny te nie potrzebują dużych pojemników. Większość z nich, na przykład bazylia, koper, tymianek, szałwia, mięta, rozmaryn, lawenda i szczypiorek, rośnie dobrze w doniczkach o średnicy 20 cm i głębokości 15-20 cm lub w standardowych skrzynkach balkonowych. Do uprawy ziół można używać pojemników z ceramiki, betonu, tworzyw sztucznych, drewna, blachy lub z wikliny. Pojemniki powinny być odporne na stały kontakt z wodą. W zależności od tego czy mamy posadzone zioła jednoroczne czy wieloletnie, po sezonie usuwamy roślinę wraz z ziemią lub przez okres zimowy przechowujemy je w widnych i chłodnych pomieszczeniach.
Najpopularniejsze zioła – właściwości i zastosowanie
Bazylia – nieodłączny składnik pomidorów i mozzarelli, dodatek do sałatek, makaronów, potraw z ryżu. Bazylia dobrze wpływa na układ trawienny, jej aromat odstrasza komary, ma również właściwości przeciwzapalne i kojące układ nerwowy.
Mięta – o charakterystycznym smaku stanowi wyśmienity dodatek do sosów na zimno, duszonych mięs czy sałatek. Dobrze komponuje się także z deserami takimi jak czekolada czy lody. Przyspiesza trawienie, pomaga na bóle żołądka, ma działanie antyseptyczne i działa rozkurczowo. Nieznacznie obniża ciśnienie i działa uspokajająco. Występuje również niektórych kosmetykach.
Tymianek – dodatek do ziemniaków, pieczeni i sosów na bazie pomidorów. Napar z tymianka ma działanie antyseptyczne, łagodzi kaszel i ból gardła, ma pozytywny wpływ na układ krążenia. Zioło to niezwykle cenili sobie starożytni medycy.
Melisa – używana do mięs, sałatek, zup, warzyw i potraw z jaj. Niekiedy dodawana do deserów. Ma działanie uspokajające, obniża gorączkę. Znana od dawna w medycynie ludowej.
Szałwia – wykorzystywana do peklowania mięs, czasami dodawana do drobiu i ryb. Działa odkażająco. Jest również ziołem wyjątkowo dekoracyjnym.
Estragon – pikantne zioło dodawane do mięs i sałatek. Ułatwia trawienie, poprawia apetyt, leczy lekkie nieżyty żołądka i jelit. Ze względu na smak i zapach nazywana była „zielem smoczym”.
Rozmaryn – liście tego zioła dodawane są do mięs, ryb i sałatek a także marynat. Pobudza układ krążenia i trawienia, dobrze wpływa na pamięć. Rozmaryn był niegdyś symbolem miłości, dlatego stanowił niezbędny element bukietów ślubnych i wianków.
Kolendra – stanowi podstawowy składnik mieszanki curry. Dodajemy ją do ciast, sosów i sałatek. Ma właściwości rozkurczowe, pobudza wydzielanie soków żołądkowych, rozpuszcza cholesterol. Stosowana w przemyśle lakierniczym, masarskim i browarniczym. Pierwsze wzmianki na temat tego zioła można znaleźć już w Biblii Starego Testamentu.
Lubczyk – składnik „Maggi”, kostek bulionowych i zup błyskawicznych. Działa moczopędnie i wykrztuśnie. Zwiększa popęd seksualny.
Lebiodka pospolita – zwana popularnie oregano. Zioło lecznicze, ma działanie wykrztuśne, dezynfekujące, przeciwbiegunkowe, moczopędne, przeciwskurczowe, wiatropędne, odtruwające. Zewnętrznie olejek tymolowy wykorzystuje się do płukania gardła, wzmacniających kąpieli oraz przy trudno gojących się ranach skóry i świądzie. Napar z mieszanki lebiody (zazwyczaj w mieszance z innymi ziołami) działa wiatropędnie i stosowany jest przy atonii jelit, nadmiernej fermentacji jelit, bębnicy, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, niedoczynności wątroby. Roślina przyprawowa w kuchni wielu narodów, głównie zachodnich. Wchodzi m.in. w skład ziół prowansalskich. Lebiodki używa się do sosów, pizzy, przyprawiania mięsa, sałatek.
